Konuk Yazar: Serfiraz ERGUN

Arter, Franz Erhard Walther'in 'Heykel Olma Teşebbüsü' adlı geniş kapsamlı sergisini birkaç hafta önce ziyaretçilere açtı. Sanatçı, bu başlığı 18 yaşındayken denediği ve onu izleyen yolculuğunu belirleyen bir çalışmasından çıkardı. Yere oturmuş, önünde bir bez parçası, yanında bir kasede hamur yapımında kullanılan kabartma tozu, su ve süt karışımı var. Kasedeki sıvıyı ağzına alıp püskürtürken ortaya çıkan suyun ne olduğunu sormak performans mı, sıvı heykel mi, belirsiz ama etkileyici bir eylem; boşluğu dolduran bir heykel. Bu heykel ne kadar sudan olsa da... Ayrıca, Walther'in ailesi fırıncı; sanatçı, bu eylemin aile geleneği olan fırıncılığı bırakma anlamına geldiğini belirtiyor.

Franz Erhard Walther, disiplinler arası kavramsal işler yapan 1939 doğumlu bir Alman sanatçı. İkinci Dünya Savaşı'nın gölgesinde büyüdü. Savaş sonrası dönemde, hem ülkesi hem de umutları yıkılmış bir Almanya'da sanatçıların yeni arayışlar içinde olduğu biliniyor. 2016'da Sakıp Sabancı Müzesi, Zero ve Heinz Mack sergilerini ziyarete açmıştı. Aynı dönem sanatçıları ve aynı fikir biçimi; 'geçmişi unutup her şeye sıfırdan başlama'...

ÇOK DİSİPLİNLİ SANAT ANLAYIŞI

'Heykel Olma Teşebbüsü' sergisinin küratörü, Başküratör Selen Ansen. Sergi, sanatçı Walther, küratör Ansen ve sanatçının boşandığı ikinci eşi ile birlikte gezildi. Sanatçının bu kapsamlı sergisinde birçok fikri, çok disiplinli sanat pratiğini bir arada görebiliyoruz. Kendisini heykeltraş olarak görsede, aslında performatif ve kavramlarla heykellerini ifade eden bir sanatçı. 

Evet, sergide yerleştirmeler var ama bunlar geleneksel taş, metal, pleksiglas ya da mermer heykeller değil. Sanatçının etrafında fırça, boya, palet gibi araçlar yok. Bunlar; kağıt, ambalaj kartonu, kumaş, dikiş, tutkal, beden, bedensel hareket, hareketin süreci hatta hava, şişirilmiş yastıklar gibi unsurlar... 

Franz Erhard Walther, eşleriyle şanslı; boşandığı eşleri yanında. İlk eşinin ailesi terzi olduğundan sanat pratiğine iplik ve dikişi de dahil etmiş. Nesneleri kumaşla kaplıyor, katlıyor, yerleştiriyor, şekillerini değiştiriyor veya depoluyor. Bunların hepsini heykel olarak kabul ediyor. Muhtemelen şüpheci bakışlarımızdan dolayı, bu geniş kapsamlı sergisine 'Heykel Olma Teşebbüsü' adını veriyor. Doğaya, dağlara, tepelere çıkarak 'land art-arazi sanatı' yapacak gibi görünüyor. Ancak, o doğayı, bedensel hareketleri, nesnelerle insanlar arasındaki etkileşimi sanatsal pratiğine dahil ediyor; klasik heykel ve resim anlayışını değiştiriyor. 

Bir müzeye gittiğinizde genellikle eserlere dokunmanıza izin verilmez. Ancak Walther'in eserlerine dokunabilir, koklayabilir, giyebilir, elinize alabilir, üfleyebilirsiniz. Dokunulmazlık kuralını zorlayarak, sanatın anlamını nesneden bedene ve eyleme taşıyabilirsiniz. 

2017 Venedik Bienali Altın Arslan Ödülü sahibi, Franz Erhard Walther'in 86 yaşındaki 'Heykel Olma Teşebbüsü' sergisi, Arter'de 5 Ekim 2025 tarihine kadar ziyaretçilere açık olacak.