ABD'deki Brown Üniversitesi'nden araştırmacılar, Antarktika'daki buzulların erimesinin hiç beklenmedik, şiddetli bir sonucunun olabileceğini keşfetti.

Hakemli bilimsel dergi Geochemistry, Geophysics, Geosystems'de yayınlanan yeni bir araştırmada, buz tabakasının erimesinin Antarktika yüzeyinin altındaki 100'den fazla volkanı patlatabileceği belirtildi.

Euronews'in aktardığına göre, Transantarktika Dağları tarafından doğudan batıya bölünen kıta, Erebus Dağı ve ikonik lav gölü gibi volkanik devleri içeriyor. Ancak Antarktika'da en az 100 tane daha yanardağ mevcut. Bu volkanların bazıları yüzeyin üzerinde zirveye ulaşırken, bazıları ise Antarktika Buz Tabakası'nın birkaç kilometre altında yer alıyor.

BUZUL ALTI YANARDAĞLARDA VOLKANİK AKTİVİTE ARTTI

İklim krizi buz tabakasının erimesine neden olarak küresel deniz seviyelerini yükseltiyor. Erime ayrıca alttaki kayaların üzerindeki ağırlığı da kaldırıyor. Buz tabakasının erimesinin dünyanın başka yerlerindeki buzul altı yanardağlarda volkanik aktiviteyi artırdığı gösterilmişti.

Yeni araştırmada jeofizikçi A.N. Coonin ve meslektaşları buz tabakasının kaybının Antarktika'nın gömülü volkanlarını nasıl etkilediğini incelemek için 4.000 bilgisayar simülasyonu yürüttü.

Sonunda kademeli erimenin buzul altı püskürmelerinin sayısını ve boyutunu artırabileceği anlaşıldı.

Bunun nedeni, buz tabakalarının yok olmasının yüzeyin altındaki magma odalarındaki basıncı azaltması ve sıkıştırılmış magmanın genişlemesine neden olması. Bu genişleme, magma odası duvarlarındaki basıncı artırıyor ve püskürmelere yol açıyor.

YÜZLERCE YIL SÜRÜYOR

Bazı magma odaları ayrıca normalde magmada çözünen bol miktarda uçucu gaz içeriyor. Magma soğudukça ve üst yük basıncı azaldıkça, bu gazlar yeni açılmış bir soda şişesinden çıkar gibi çözeltiden dışarı fırlıyor ve magma odasındaki basıncı artırıyor.

Bu basınç, eriyen buzun bir buzul altı volkanında püskürmenin başlamasını hızlandırabilir.

Buzul altı volkanlarının püskürmeleri yüzeyden görünmeyebilir. Ancak buz tabakası için sonuçları olabilir. Bu püskürmelerden kaynaklanan ısı, yüzeyin derinliklerindeki buz erimesini artırabilir ve üstteki buz tabakasını zayıflatabilir.

Sonunda yüzeyden gelen basınç azaldıkça daha fazla volkanik püskürme döngüsü başlayabilir.

Yazarlar bu sürecin yavaş olduğunu ve yüzlerce yıl sürdüğünü vurguluyor.

Öte yandan, Antarktika'nın buz tabakası son buzul çağında çok daha kalındı. Magma ile gazın boşaltılması ve genişlemesi sürecinin geçmişteki patlamalara katkıda bulunmuş olması mümkün.